[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Fauna i flora
Bogactwa naturalne
W Tybecie znajdują się bardzo bogate złoża chromu, miedzi, litu, żelaza, cynku i ołowiu oraz największe na wiecie złoża uranu. Ostatnio odkryto także nowe złoża kamieni szlachetnych i rozpoczęto ich pozyskiwanie. Eksploatuje się złoża węgla kamiennego, a na terenie Amdo wydobywa się ropę naftową. Według chińskich statystyk na terenie Tybetu występuje 126 minerałów, w tym bardzo rzadkie sole metali. W przeszłoci Tybetańczycy nie prowadzili wydobycia bogactw naturalnych, wierząc, że działalnoć ta może osłabić społeczeństwo, sprowadzić gniew ziemskich bóstw, gdyż ziemię traktowali jako więtą. Wykorzystywali natomiast to, co znaleźli na jej powierzchni prowadząc ekstensywne wydobycie np. złota ze złóż powierzchniowych, używanego do złocenia ozdób i posągów w wiątyniach lub wyrobu biżuterii.
W Tybecie do dnia dzisiejszego zachowała się reliktowa fauna i flora. Cały czas mają miejsce odkrycia nowych gatunków rolin i owadów. Dzięki różnicy w wysokoci nad poziomem morza w Tybecie występuje rolinnoć zarówno tundrowa, stepowa, pustynna, jak i alpejska. Na równinach wysokogórskich bardzo często rosną tylko trawy, w dolinach pospolite są jałowce i wierzby. Spotkać można również dzikie oleandry jak i unikalne, jasnoróżowe, typowe dla dużych wysokoci kwiaty tsi-tog. Na południu Tybetu rosną lasy sosnowe, jodłowe, wierkowe, a we wschodniej częci, gdzie opady deszczu są częstsze - lasy wierkowe, dęby, wiązy, brzozy oraz rolinnoć subtropikalna - rododendrony, azalie, magnolie. Na tych terenach bardzo dużo uprawia się jęczmienia (rolina typowa dla Tybetu), pszenicy, gryki, grochu, gorczycy, konopi, a także ryżu.
Najbardziej charakterystycznym zwierzęciem na Równinie Tybetańskiej jest jak (yak), dziki lub hodowlany. Są to zwierzęta doskonale znoszące wysokoć powyżej 3000 m n.p.m., bardzo dobrze tolerujące niskie temperatury, huraganowe wiatry, burze nieżne. Wykorzystywane są wszechstronnie - jako zwierzęta pociągowe mogą transportować bez wysiłku ciężar do 70 kg na wysokoć do 6000 m n.p.m., dostarczają mięsa, mleka do produkcji serów, jogurtów, masła dodawanego do tybetańskiej herbaty lub lampek ofiarnych w wiątyniach. Z długiej sierci jaka plecie się liny, a ogon wykorzystywany jest do praktyk religijnych, buddyjskich i hinduistycznych. Z wełny jaka produkuje się torby, odzież, namioty, ze skór bardzo lekkie i zwinne łodzie; rogi i koci przerabiane są na ozdoby i drobne narzędzia, a serce jaka wykorzystywane jest w medycynie tybetańskiej. Zbierane są także odchody jaka; po wysuszeniu przyklejonych na cianach domów służą one jako podstawowe paliwo do ogrzewania domów.
Na Równinie Tybetańskiej można spotkać również drong lub dzo (krzyżówkę jaka z bykiem), dzikie osły, stada antylop, owiec argali, wistaki, piki (krewny królika, zwany myszą tybetańską), ssaki mające swoje siedliska na największej wysokoci 5250 m n.p.m. Ponadto w Tybecie żyje ponad 480 gatunków ptaków, w tym 30 gatunków endemicznych. Najliczniej ptaki występują w sąsiedztwie jezior, np. Yamdrok-tso, Nam-tso. Występuje też tam szereg gatunków zagrożonych wyginięciem - leopard nieżny, antylopa tybetańska, jeleń białowargowy, dziki tybetański osioł, bharal (owca niebieska), dziki jak, brunatny niedźwiedź tybetański, jeleń czerwony i inne.
Obecnie ok. 20% Tybetańskiego Okręgu Autonomicznego jest pod ochroną. Rezerwatem o największym znaczeniu jest Czomolangma Rezerwat (Qomolangma Nature Preserve) o powierzchni 34 tys. km2 założony w 1989 roku, na terenie którego znajduje się masyw Mt. Everest. W 1993 roku został utworzony Rezerwat Przyrody Changtang o powierzchni 247 tys. km2 (większy niż stan Arizona w USA), drugi co do wielkoci rezerwat naturalny wiata (po Grenlandzkim Parku Narodowym). Inne rezerwaty to: Rezerwat Przyrody Medog, Rezerwat Zayu oraz Kyirong i Nyalam Rezerwaty.
[ Pobierz całość w formacie PDF ]