[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Fantasy Doroty Terakowskiej. W kręgu problematyki i poetyki dzieła
- początkowo działalność literacka Doroty Terakowskiej ściśle wiąże się z sytuacją polityczną lat 80.-tych
- przekonanie, że baśń jest gatunkiem uniwersalnym, służącym przekazaniu "wszystkiego co człowieka boli"
- pisane po 1989 roku książki nie mają już tak wyraźnych aluzji politycznych. Ci bohaterowie konfrontowani są z innymi problemami- poszukiwaniem własnej tożsamości, zmierzenie z tajemnicą wiary religijnej
gatunek fantasy: obecność "światów alternatywnych"; właściwa akcja powieści rozpoczyna się w momencie, gdy bohater przekracza granicę między własną rzeczywistością a "innym światem", pełnym magii i czarów.
*motyw lustra
lustro symbolizuje duszę człowieka, a także jego rozdwojenie, ambiwalencję
przypisywano mu w baśniach zdolność do zatrzymywania obrazów świata i ludzi, przywoływania ich
stanowiło przejście między światami
realizacje motywu lustra: baśń Carrolla O tym, co Alicja odkryła po drugiej stronie lustra, do której nawiązuje Terakowska w Lustrze pana Grymsa; motyw kreacji świata będącego odbiciem lustrzanym przestrzeni realnej w Władca Lewawu
Mediatorem pomiędzy równoległymi światami może zostać tylko dziecko, zdolne przyjąć do wiadomości i zaakceptować istnienie tego, co wymyka się spod kontroli rozumu i doświadczenia.
- walka ze złem, twórcza niezgoda na otaczającą rzeczywistość, życie aktywne wypełnione radością, ale też bólem i cierpieniem- tematy prozy Terakowskiej
- Władca Lewawu i Lustro pana Grymsa to powieści, których logika fabularna podporządkowana jest swoistemu procesowi poznawczemu: jego podmiotem jest bohater usiłujący znaleźć sens w otaczającym go obcym, tajemniczym świecie
- wewnętrzna niezależność- życie pełne, twórcze, zgodnie z konwencją fantastyki zrealizowane w różnych wymiarach czasu i przestrzeni, to ważne elementy charakterystyki bohaterów Terakowskiej
- problemom i dylematom przeżywanym przez bohaterów stara się nadać autorka wymiar uniwersalny, ponadhistoryczny. Celowi temu dobrze służy konwencja baśni-fantasy, oparta na swoistym niedookreśleniu sylwetek bohaterów, wyglądów miejsc, realiów tworzących kontekst powieści. Pod tym względem utwory Terakowskiej zbliżają się do formuły współczesnego moralitetu- opowieści o everymanie.