[ Pobierz całość w formacie PDF ]
MILITARYZM
Jedna z cech i założeń faszyzmu.
-forma organizacji władzy państwa, tak, że armia i koła wojskowe wywierają decydujący wpływ na politykę państwa pozostając poza kontrolą parlamentu. Jest to wykorzystanie sił zbrojnych w interesie grup sprawujących władzę. Dzieli się na wewnętrzny(rozbudowa aparatu militarnego państwa w tak dużym stopniu, że przekracza rzeczywiste potrzeby obronne(np. wojsko – pod wodzą przywódcy przejmuje kontrolę nad państwem – element polityki wewnętrznej państwa)) i zewnętrzny(państwo prowadzi agresywną politykę zewnętrzną(często występuje wywołanie konfliktu zbrojnego, bądź dążenie do rozstrzygnięcia konfliktu istniejącego od pewnego czasu metodami siłowymi))
Militaryzm może być reakcją na zagrożenie płynące ze strony innego państwa, ale najczęściej państwa dążące do militaryzmu stwarzają sztuczne zagrożenia, bądź wyolbrzymiają już istniejące aby uzasadnić nimi wydatki na zbrojenie(zniekształcanie rzeczywistości, które prowadzi do tego, że obywatele są niedoinformowani). Państwo pod wpływem rzeczywistego zagrożenia przeznacza więcej środków na zbrojenie – powoduje to wzrost znaczenia politycznej przedsiębiorstw zbrojeniowych i armii. Jednak, gdy państwo pozbędzie się rzeczywistego zagrożenia to koła militarno-zbrojeniowe wyszukują nowe zagrożenia, aby w dalszym ciągu produkować środki zbrojeniowe na dotychczasowym poziomie bądź nawet na wyższym, a tak działający mechanizm powoduję, że te koła militarno-zbrojeniowe ciągle pogłębiają swój wpływ na gospodarkę i politykę państwa. A co za tym idzie, zaczynają mieć także co raz to większy wpływ na życie jednostek. Militaryzm ma często charakter samonapędzającego się mechanizmu, gdyż gospodarka produkcyjna przestawia się na potrzeby wojska, a nie bezpośrednio na rynek i takie państwo jest w stanie opanować sytuacje kryzysowe, a także zyskać poparcie robotników poprzez zapewnienie im pracy. Militaryzm państwa był pretekstem do odbudowy potęgi państwa i narodu Włoskiego na wzór Imperium Rzymskiego.
Zaczątki militaryzmu: -marzec 1919 – Mussolini tworzy w Mediolanie Włoski Związek Kombatantów, w których zrzeszał byłych żołnierzy.
-1922 – marsz na Rzym i dojście do władzy przez Mussoliniego
-w państwie Mussoliniego powstała paramilitarna organizacja AVANGUARDIA BALILLA, która zrzeszała chłopców od najmłodszych lat i przyzwyczajała do posłuszeństwa wobec przełożonych i przygotowała do służby wojskowej.
SYSTEM BEZPIECZEŃSTWA
Policja odpowiedzialna za porządek w państwie, a także za aresztowania i likwidację przeciwników partii faszystowskiej, był to także instrument zniewolenia społeczeństwa(inwigilacja – tajny nadzór - społeczeństwa przez służby specjalne). Terror bojówek i bierność policji przyczyniły się do tego, że inne partie polityczne były skłócone, a za razem niezdolne do zjednoczenia i przeciwstawienia się terrorowi.
STOSUNEK DO RASIZMU I ANTYSMITYZMU
Rasizm-dyskryminacja rasowa(wyższość niektórych ras nad innymi). Przetrwanie ras wartościowszych staje się nadrzędne z racji ich wyższości.
Szowinizm-bezkrytyczne uczucie przywiązania do własnego np. narodu, bądź wyolbrzymianie jego zalet, dyskryminując jednocześnie inne np. narody.
Jedną z cech faszyzmu jest nacjonalizm, który w skrajnych przypadkach przybiera formę szowinizmu, czy rasizmu. Początkowo w faszyzmie nie rozumiano narodu etnicznie dlatego elementy rasistowskie pojawiły się bardzo późno(1938-oficjalne wprowadzenie we Włoszech doktryny rasistowskiej) pod naciskiem niemieckim. Dlatego. Rozpowszechnianiu faszyzmu towarzyszył rasizm, który ułatwił niedopuszczanie do tego nurtu jednostek, które były poza nurtem. Mówiąc o faszyzmie mówimy o ideologii rasistowskiej(antysemityzm także został wprowadzony pod namową Niemiec) mimo tego, że(w przeciwieństwie do nazizmu) kwestia dotycząca rasy nie stanowiła składowej tej ideologii, nie było tu obsesyjnego antysemityzmu i rasizmu.
NACJONALIZM
Postawa społeczno – polityczna uznająca naród za najwyższe dobro w sferze polityki. Przedkłada interesy własnego narodu nad interesami innych narodów(czy to mniejszości narodowe czy sąsiednie państwa). Głosi solidarność wszystkich grup społecznych danego narodu, a wobec mniejszości narodowych nakazuje przyjmować wrogą postawę. Uważa interes własnego narodu za nadrzędny wobec interesu jednostki. Postawa nacjonalistyczna to zbiór zasad, które mogą być wyznawane.
W XIX wiecznym nacjonalizmie istotnym elementem był darwinizm społeczny, który zakładał, że życiem społeczeństw rządzą te same zasady co światem przyrody, świat to arena walk między narodami, z których najsilniejsze ma prawo do przetrwania.
Historia nacjonalizmu: narodził się we Francji w 1792r. wśród jakobinów, którzy wydali manifest Ojczyzna w niebezpieczeństwie i ogłosili walkę z wrogami zewnętrznymi Francji(Austria/Belgia). Jakobini uważali, że skoro w państwach europejskich nie doszło jeszcze do rewolucji to wszystkie narody poza Francją jeszcze nie dojrzały do rewolucji, czyli są ciemne i zabobonne. Nacjonalizm narodził się z poglądów konserwatywnych(związek między konserwatyzmem, a nacjonalizmem to waga jaką przywiązywano do narodu i więzi jakie łączyły naród. Celem nacjonalizmu było uzasadnienie przewagi narodu nad wszystkimi innymi.
Naród w nacjonalizmie: (z łac. Natio – naród) wspólnota etniczna, kulturowa, duchowa i moralna. Podporządkowanie interesów innych narodów celom własnego.. Przynależność jednostki do danego narodu jest nieodzownym warunkiem jej rozwoju. Interes narodu jest celem wszystkich działań politycznych, a metodą realizacji – egoizm narodowy. Dążenie do rozwoju kosztem innych narodów prowadzi do ksenofobii, wrogości i nietolerancji.
Różni myśliciele interpretowali nacjonalizm. Np.:
Herder(teoria: naród ponad prawem):Język to podstawa dla więzi między ludźmi(„żaden naród nie posiada idei na oznaczenie, której nie posiada słowa”). Podkreślał odrębność kulturową każdego narodu. Uważał, że każda kultura ma swój język i nie można jednej kulturze przypisać przewagi nad inną bo każda jest w swej odmienności tworem oryginalnym i niepowtarzalnym. Uważał, że naród który pozostaje pod obcą władzą powinien dążyć do wyzwolenia.
Mazzini(teoria: w oczekiwaniu na nowe objawienie): Jednostka powinna służyć wspólnocie – rodzinie, narodowi, czy ludzkości, nie dbając o własne szczęście, ale realizując boski plan, który rządzi światem – wola Boga objawia się indywidualnie każdej jednostce. Każdy naród na wyznaczone inne zadania. Mazziniego uważa się za myśliciela nacjonalistycznego, dlatego, że właśnie swojemu włoskiemu narodowi przypisywał najwyższe uzdolnienia – możliwość połączenia myśli(cecha narodu niemieckiego) z czynem(cecha narodu francuskiego). Europę widział w przyszłości jako federację państw, a dominującą rolę miały pełnić Włochy(losy Italii są losami świata) i ze stolicą w Rzymie.
Fichte(niemiecki nacjonalizm): Niemcy to naród, który wyznacza normy innym z uwagi na swój wyższy poziom kultury. Wyobrażał sobie naród jako wspólnotę ludzi aktywnych i wolnych połączonych silną więzią narodową.
Podsumowując: Nacjonalizm cechują postawy i ideologie uwydatniające odrębność narodu, szczególne znaczenia przynależności do narodu, nadrzędność interesu narodu w stosunku do interesu jednostek i wszelkich innych grup społecznych. Zawężając pojęcie nacjonalizmu będziemy mówić o pozytywnej ocenie własnego narodu i niechęci do innych narodów.
TOTALITARYZM
Pochodzi od łac. Totus – cały. Chodzi o całkowite poddanie społeczeństwa władzy państwowej. Żadna sfera życia społecznego(nawet życie prywatne, rodzinne, intymne) nie jest wolne od ingerencji państwa. Jest to system rządów charakterystyczny dla XX-wiecznych państw, w których ambicje modernizacyjne i mocarstwowe szły w parze z rozczarowaniem do demokracji. Dlatego totalitaryzm jest uznawany za skrajną postać rządów autorytarnych lub nowoczesną odmianę tyrani i despotyzmu zapewniającą rządzącym o wiele skuteczniejszą kontrolę nad społeczeństwem. Pojęcie totalitaryzmu zostało wprowadzone w 1925 roku przez Mussoliniego(„nic bez państwa, niż poza państwem, nic przeciw państwu”). Totalitaryzm to doktryna, którą określa się mianem eklektycznej.
Cechy totalitaryzmu:
-oficjalna, obowiązujący wszystkich ideologia. Odstępstwo od głoszonej ideologii uzasadniało konieczność stosowania terroru, a zapobiegawczo stosowano inwigilację obywateli
-cenzura i centralnie kierowana propaganda(fałszowanie rzeczywistości)
-masowa monopartia, brak opozycji, brak wyborów
-całkowite podporządkowanie sobie przez państwo społeczeństwa
-terror na ogromną skalę przy pomocy tajnej policji(nadbudowa i ogromna skala zinstytucjonalizowanego terroru).
-sterowane poparcie społeczeństwa
-zaawansowana technika zarządzania, manipulacja, dezinformacja, nowomowa(formowanie wypowiedzi w zgodzie z ideologią)
-kult jednostki/ nadczłowieka
-władza wyznacza standardy i normy zachowania, kształtuje wzorce życia osobistego i kierunek aktywności politycznej. Obywatele uzależnieni są od władzy, a ich prawa są łamane
-ideologii podporządkowane jest szkolnictwo, cenzura
CZY FASZYZM TO SYSTEM TOTALITARNY?
Niezależnie od źródła na jakim się opieramy odpowiedź na to pytanie będzie brzmieć, że faszyzm to system totalitarny, podobnie jak sowiecki komunizm czy niemiecki nazizm. Trzeba jednak pamiętać, że mimo tego, że faszyzm, nazizm(skrajna forma faszyzmu) jak i komunizm były określane mianem państw totalitarnych, ale między tymi trzema typami państw występowały znaczne różnice. Po tym jak zapoznaliśmy się z cechami państwa totalitarnego jesteśmy skłonni przychylić się do tego stwierdzenia, gdyż włoski faszyzm odznacza się właśnie tymi cechami jakie charakterystyczne są dla totalitaryzmu. Podsumowując w skrócie państwo faszystowskie to jest to państwo na czele, którego stoi przywódca(duce) – sprawuje kontrolę nad siłami zbrojnymi, które odpowiedzialne są za inwigilację społeczeństwa. Panuje system monopartyjny, który głosi własną ideologię, likwidując swoich przeciwników, nie pozwalając tym samym na powstanie opozycji. Społeczeństwo i wszystkie sfery życiowe są pod kontrolą państwa.
Ponieważ Mussolini sam wprowadził pojęcie totalitaryzmu dla określenia swojego systemu to umieszczenie Włoch będących pod jego rządami jest bezsporne. Wizja Mussoliniego była pozbawiona wielkiej drastyczności dlatego faszyzm nie był odbierany negatywnie, aż do roku 1935(podpisanie włosko-niemieckiego paktu o współpracy politycznej), kiedy to nazizm(skrajna forma faszyzmu) zaczął mieć znaczny wpływ na Włoski faszyzm. Do roku 1935 faszyzm Włoski był określany mianem „faszyzmu z ludzką twarzą”. Analizując historię Włoch lat 30 jesteśmy w stanie zauważyć jak po roku 1935 drastycznie zmienia się polityka tego państwa(napaść na Etiopię – Liga Narodów nazywa Włochy agresorem; udział Włoch w wojnie domowej Hiszpanii; i rok 1938 wprowadzenie we Włoszech doktryny rasistowskiej; napaść na Albanię.
Jednak teraz posługując się słowem totalitaryzm mamy na myśli politykę agresywną, czyli właśnie taką jaką Włochy się posługiwały, może nie od początku, ale w historii Włoch istnieje taki epizod. Po wnikliwej analizie polityki państwa faszystowskiego możemy stwierdzić, że Włochy pod wodzą Mussoliniego były państwem totalitarnym, początkowo jednak mniej radykalnym i był to faszyzm z ludzką twarzą, natomiast po roku 1935 przybrał formę zdecydowaną i agresywną.
... [ Pobierz całość w formacie PDF ]