[ Pobierz całość w formacie PDF ]
John BrunnerFaktograf nr 6Mervyn Grey, zwany �cudownym dzieckiem� �wiata wielkiego biznesu, sta� si� milionerem w wieku dwudziestu dziewi�ciu lat nie przez brak zdecydowania. Tote� kiedy tylko otrzyma� od swego londy�skiego agenta, Edgara Cassona, wiadomo��, i� temu uda�o si� zakupi� - p�ac�c po trzydzie�ci pens�w za akcj� - portfel akcji, kt�re jeszcze w zesz�ym tygodniu sta�y przesz�o trzykrotnie wy�ej, opu�ci� central� swego finansowego imperium znajduj�c� si� na Wielkiej Bahama i najbli�szym Viscountem uda� si� do Londynu.Oczywi�cie nie zada� sobie trudu, by telegraficznie uprzedzi� Cassona o swym przyje�dzie, ale flegmatyczny, kr�py makler nie okaza� zdziwienia, kiedy przed jego will� zatrzyma� si� Rolls prowadzony przez szofera. Poprosi� �on�, �eby dalej sama zabawia�a go�ci, kt�rych mieli na obiedzie, kaza�a zostawi� mu co� gor�cego na p�niej i nie pozwoli�a przeszkadza� mu pod �adnym pozorem, a sam przyj�� Greya w bibliotece.Grey - niski blondyn, napi�ty i chwilami wr�cz rozgor�czkowany - zawsze (nawet wtedy kiedy siedzia� za swym biurkiem) robi� wra�enie cz�owieka, kt�ry za chwil� pomknie gdzie� w szalonym po�piechu. Teraz opad� w najwygodniejszy fotel, wzi�� do r�ki pe�niejszy z dw�ch kieliszk�w sherry i zapyta�: - C� do diab�a sta�o si� z Luptonem i Whitem, �e ich akcje spad�y tak nisko?Casson wiedzia�, �e Grey zada mu to pytanie, ale fakt, �e zazwyczaj dzieli� ich ca�y Atlantyk, powodowa�, i� nieco przesadnie ocenia� sw� zdolno�� do zachowania spokoju, kiedy jego szef wpada w z�o��. Obliza� nerwowo wargi i powiedzia� naburmuszony: - Musz� panu powiedzie�, �e dalej co� si� z nimi dzieje. Kiedy zamykano dzi� gie�d�, za ich akcje dawano po sze�� pens�w i jutro nie b�dzie mo�na ich sprzeda�. W tej sytuacji uzna�em za stosowne...- Co si� z nimi sta�o? - warkn�� Grey. - I prosz� mi nala� jeszcze jeden kieliszek tego paskudztwa, kt�re panu wkr�cono jako sherry.Casson westchn�� g�o�no i wykona� polecenie. Niemal ca�y dzie� powtarza� sobie w my�lach wyja�nienia, jakich mia� zamiar udzieli� Greyowi, gdyby ten pojawi� si� osobi�cie, i by� przekonany, �e po wielu trudach uda�o mu si� przygotowa� imponuj�c� opowie��: pocz�tkowe zaskoczenie, szybka reakcja, kt�ra pozwoli�a na unikni�cie strat, dyskretne sonda�e w�r�d ekspert�w i wreszcie interesuj�ce odkrycie...Ale teraz wiedzia� ju�, �e si� to na nic nie zda�o. Je�li b�dzie pr�bowa� si� wy�giwa�, to Grey po prostu wyleje go z posady. Odstawi� ponownie nape�niony kieliszek i wzruszywszy ramionami si�gn�� do wewn�trznej kieszeni swego nieskazitelnego smokinga.- Oto co si� z nimi sta�o - powiedzia� g�o�no i poda� Greyowi z�o�on� kartk� papieru.- Faktograf nr 5 - Grey przeczyta� na g�os napis umieszczony u g�ry kartki, kiedy j� rozwin��. - Co to ma do rzeczy?- Prosz� przeczyta� ca�o�� - mrukn�� Casson - a wtedy b�dzie pan wiedzia� tyle samo, co ja, czy ktokolwiek z ludzi, z kt�rymi rozmawia�em na ten temat.Grey spojrza� na niego spode �ba, ale zabra� si� do czytania. Kartka, kt�r� wr�czy� mu Casson, by�a rodzajem ulotki, odbitej z oryginalnego maszynopisu. Co gorzej, orygina� ten by� bardzo z�y: o nier�wnych marginesach, z wieloma b��dami i kilkoma wierszami niedbale wyiksowanymi. Tytu� ulotki wydrukowano wyra�nymi czarnymi literami, ale i tu wida� by�o partack� robot�; g�rna cz�� liczby �5� by�a zamazana i niewyra�na, Ca�y tekst obejmowa� dziesi�� czy dwana�cie akapit�w, a ka�dy z nich rozpoczyna� si� nazw� jakiej� sp�ki czy towarzystwa. Wi�kszo�� z nich by�a mu znana. Z post�puj�c� lektur� narasta�a w nim w�ciek�o�� i zdumienie.Dale, Dockery & Petronelli Ltd. Producenci lod�w. 3021 dzieci, kt�re w ci�gu ostatnich sze�ciu miesi�cy zakupi�y ich produkty, dozna�o r�nych zaburze� �o��dkowych.Grand International Tobacco Coro. Papierosy marki �Prestige�. �Chilimenth� i �Cachet�. W�r�d u�ytkownik�w tych marek zanotowano w ci�gu ostatniego raku 4186 przypadk�w raka p�uc.Naukowo Sprawdzone �rodki Ochronne, Sp. z o.o. Wyroby kauczukowe. W rodzinach, kt�re korzysta�y wy��cznie z produkt�w tej firmy, zanotowano w ci�gu ostatniego roku 20512 przypadk�w niepo��danej ci��y.I wreszcie to, czego szuka�:Lupton & White Ltd. Wyposa�enie dla dostawc�w artyku��w �ywno�ciowych. 127 pracownik�w firm korzystaj�cych z maszynek do krajania chleba, z mechanicznych no�y do krajania szynki i tym podobnych urz�dze� dostarczonych przez te sp�k� utraci�o w omawianym okresie po jednym lub wi�cej palc�w.Grey zadr�a� wyobraziwszy sobie przez chwil� r�k�, z kt�rej krew tryska na bia�� emali� krajarki do w�dlin, ale natychmiast uzmys�owi� sobie, �e w gr� wchodzi strata pi��dziesi�ciu tysi�cy funt�w. Spojrza� na Cassona, kt�ry tymczasem usadowi� si� w fotelu visavis Greya i ponuro zabiera� si� do zapalenia cygara.- Ten szmat�awy donos mia� wyko�czy� Lupiona i White�a?- Tak powiedzieli mi eksperci - odpar� Casson.- Ale� na mi�y B�g! - Grey przebieg� szybko wzrokiem obie strony ulotki. - Ulotka wymienia jedena�cie sp�ek. A czy innym nic si� nie przydarzy�o? Na przyk�ad - Grand International Tobacco?- Przed dwoma tygodniami podj�li akcj� uruchamiania nowych przedsi�biorstw i sprzeda� ich produkt�w wzros�a powa�nie. Spowodowa�o to wzrost ich kursu na gie�dzie. Normalnie rzecz bior�c, nale�a�o si� spodziewa�, �e ta tendencja utrzyma si� przynajmniej przez p� roku. Ale z jakich� powod�w ich kurs spad� wczoraj do poprzedniego poziomu, a dzisiaj o trzy pensy poni�ej. Oczywi�cie, to niczego nie dowodzi. Ale ta koincydencja na co� wskazuje.- C� za bzdura! Przecie� takie rzeczy s� czym� normalnym, natomiast spadek akcji toki, jak w przypadku Luptona i White�a, jest w�a�ciwie czym� bez precedensu, je�li nie mamy tu do czynienia z bankructwem! Jak�e mo�e pan twierdzi�, �e to wszystko spowodowa� jaki� niechlujny �wistek papieru? A poza tym - dlaczego przydarzy�o si� to akurat tej firmie, a nie producentom prezerwatyw z ich - rzekomo - dwudziestoma tysi�cami ofiar?- Przyznaj�, �e Lupton i White byli dalecy od bankructwa. Ich zysk w zesz�ym roku wzr�s� w por�wnaniu z rokiem poprzednim o 8%, inne ich wska�niki s� w dalszym ci�gu prawid�owe... Ale nie mo�na domaga� si� odszkodowania od firmy, z winy kt�rej rodzi si� nam niepo��dane dziecko! Mo�na natomiast zaskar�y� kogo�, przez kogo stracili�my palec. A poza tym, jak s�ysz�, parlament ma si� w�a�nie zaj�� projektem nowego prawa o odszkodowaniach przemys�owych...Grey �ci�gn�� brwi. - Rozumiem! Ma pan na my�li paragraf, obci��aj�cy odpowiedzialno�ci� tych wytw�rc�w, kt�rych produkty nie spe�niaj� wymog�w Brytyjskiej Normy. Ten projekt nigdy nie przejdzie - ju� my si� o to postaramy - ale wyobra�am sobie, �e ludzie mogli si� przestraszy�... Ale przecie� nie do tego stopnia�- Nie ka�dy ma tak� pewno��, jak pan, �e ten nowy projekt nie przejdzie - powiedzia� Casson. - Po drugie, w zwi�zku z t� spraw� zrobi�em pewne obliczenia i okaza�o si�, �e je�li liczby podane w tej ulotce s� prawdziwe i je�li prawdziwe s� dane dotycz�ce podobnych przypadk�w, to gdyby ilo�� wypadk�w spowodowanych przez produkty Luptona i White�a mia�a osi�gn�� pu�ap zesz�oroczny - firma ta musia�aby wyp�aci� poszkodowanym oko�o trzech milion�w dolar�w tytu�em odszkodowania.- Musz� zatem odnowi� park maszynowy, by sprosta� wymaganiom technicznym - powiedzia� sucho Grey. - B�dzie to ich kosztowa�o... A, teraz sobie przypominam. Przecie� zrobili to ju� jakie� trzy lata temu!- I sp�acili dopiero 60% po�yczki, jak� uzyskali na sfinalizowanie tej akcji. Casson nada� temu stwierdzeniu charakter nieodwo�alny. - Nie, dzi� Lupton i White nigdzie nie znajd� ju� kredytu i ich plajta jest nieuchronna. B�dzie to zreszt� dowodem sprawiedliwo�ci losu, je�li przyjmiemy, �e ich maszynki rzeczywi�cie okaleczy�y tylu nieszcz�nik�w.- Nonsens! - zawo�a� Grey. - Byle idiota wie, �e ka�dy instrument s�u��cy do ci�cia jest niebezpieczny! Nawet scyzoryk, nie m�wi�c ju� o brzytwie.Casson skrzywi� usta tak, jakby mimo jego przygn�bienia, ostatnie zdanie Greya rozbawi�o go. - Cz�owiek, kt�ry wydrukowa� ten Faktograf, ca�kowicie zdaje sobie z tego spraw� - powiedzia�. - Ale nie przeczyta� pan jeszcze drugiej strony. Niech pan spojrzy. To chyba przedostatnia pozycja.Grey odwr�ci� kartk� i przeczyta� g�o�no: - Brzytwy firmy Zorza u�ywano w dwudziestu trzech na dwadzie�cia osiem wypadk�w okaleczenia znanych policji w... - Przerwa� nagle i spojrza� na Cassona.- Jak tak� bzdur� mo�na traktowa� serio? To wymys� jakiego� szale�ca!- A jednak kto� potraktowa� to powa�nie. Prawd� m�wi�c - nawet wielu ludzi. To, co sta�o si� z Luptonem i White�em jest chyba wystarczaj�cym dowodem, co?- Dowodem? Nie mo�e pan tego nazwa� dowodem! - Grey zerwa� si� z miejsca i zacz�� przemierza� wielkimi krokami pok�j. - A te inne sp�ki? Poza Luptonem i White�em �adna z nich nie splajtowa�a!- Po pierwsze: trzy z nich nie s� sp�kami akcyjnymi, tote� mo�emy nie bra� ich pod uwag�, i prawd� m�wi�c, zastanawiam si�, dlaczego autor tej ulotki w og�le je tu uwzgl�dni�. A pozosta�e sp�ki s� finansowo uzale�nione od towarzystw o wiele wi�kszych, co mo�e im u�atwi� wyj�cie z trudnej sytuacji.- Ale! - Grey wyr�n�� pi�ci� w stolik tak, �e Faktograf spad� na pod�og�. Casson pochyli� si� i podni�s� go.- Ale co?- Ale je�li przyjmiemy, �e ma pan s�uszno��, to przecie� trzeba co� z tym zrobi�. Czy to nie jest... no... rodzaj oszczerstwa?- Obawiam si�, �e nie. Korporacji nie mo�na znies�awi�, tylko jednostk�.Ale to jest tak oczywista bzdura! - zagrzmia� Grey. - Do diab�a, kt� m�g� wy�ledzi� rodzic�w tych wszystkich niepo��danych dzieci? To absurd!- Absurd czy nie absurd, zapewniam pana, �e bardzo wielu ludzi potraktowa�o to bardzo powa�n...
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
